'Somaliërs geven liever onderwijs en gemeente de schuld'

'Somaliërs geven liever onderwijs en gemeente de schuld'
Toine van Corven − 24/11/00, 00:00
Qat ligt gevoelig in de Somalische gemeenschap en zo zijn er meer taboes. De (legale) drug qat is een bron van echtscheiding en andere problemen. Veel Somalische mannen kauwen 's nachts qat. En overdag slapen ze.

O wee, als iemand daar iets van zegt. Zoals deze week in het Brabantse Berkel-Enschot, waar werd geconfereerd over Somalische jeugd en de toekomst. Conclusie: integratie is nog ver weg.

De congresgangers vormen een mix van Somalische mannen en vrouwen van 'zelforganisaties', vertegenwoordigers van instellingen, ambtenaren van gemeenten, provincies en rijk. De aanleiding: op tal van plaatsen gaat het met de integratie van Somaliërs (30000 in Nederland) goed fout.

Alarmerend waren onlangs berichten uit Tilburg-Noord, waar onderzoek heeft uitgewezen dat het treurig gesteld is met de criminaliteit (42 procent), werkloosheid (70 procent) sociale fraude (20 procent) en talenkennis.

Het CDA in de Tweede Kamer stelde onlangs vragen over de situatie in Tilburg. Waaraan denken veel Somaliërs dat het ligt dat er zoveel problemen zijn? Niet op de eerste plaats aan de Somaliërs zelf, klonk door op het congres. Eerder aan de gemeente, de school en de onderzoeker die 'stigmatiserende' cijfers presenteert.

Op de conferentie vertellen vier (bijna) afgestudeerde Somalische jongeren hun 'succesverhaal.' De Somalische discussieleidster A. Hersi, in Leiden afgestudeerd als politicoloog, schroomt echter niet ook netelige kwesties aan te snijden.

,,Nederland wil dat ik mij aanpas. Ik wil zelf de grens bepalen; mijn cultuur overdragen aan mijn kinderen'', zegt een studente. In wat staat de Nederlandse cultuur dat dan in de weg, wil Hersi weten. Verder dan 'hoofddoekje' komt de studente in haar antwoord niet.

Hebben de succesnummers ook vrienden die qat kauwen? ,,Wat is daar mis mee?''

Het onderwerp ligt gevoelig. De zaal komt in beweging. Qat ontwricht hele Somalische gezinnen en arbeidsrelaties. Echter: ,,Het is beter om over discriminatie te praten'', vindt een Somalische man.

De discussie zou, volgens program, nog een kwartier langer duren, maar vanwege de oplopende spanning, maakt de dagvoorzitter er gauw een eind aan. ,,Van qat mag je niks zeggen. Somaliërs zoeken de problemen niet bij zichzelf, maar geven liever anderen de schuld'', zegt discussieleidster Hersi achteraf.

F. Maalim, trainer bij Vluchtelingenwerk Nederland, krijgt het woord. De culturele kloof is zo groot, dat hij al blij is als 10 procent van de Somaliërs in Nederland succes heeft. ,,Buitenshuis is de opvoeding van kinderen een taak voor de school, vinden Somalische ouders. Zij voelen zich dan ook niet geroepen om over (de problemen van) hun kind te komen praten. Terwijl Nederlanders zich vertwijfeld afvragen waarom Somalische ouders niet komen opdagen. ,,Ergernissen door misverstanden'', aldus Maalim.

Met het schokkende Tilburgse onderzoek over Somaliërs is hij gauw klaar. 70 Procent van de Somaliërs werkloos? ,,Als iedereen van 0 tot 65 jaar tot de beroepsbevolking wordt gerekend, kom je daar wel op uit.'' 42 Procent crimineel? ,,Als je elke Somaliër die vier keer met de politie in aanraking komt voor vier Somaliërs telt.'' Waarom doen Somaliërs over wetenschappelijk onderzoek altijd zo sceptisch, vraagt iemand. ,,De wetenschap is niet gewend ons te onderzoeken. Er komt geen antwoord op vragen waar het over gaat.''

Een Tilburgse ambtenaar wil weten waarom veel Somaliërs uit Tilburg vertrekken. ,,Wat denkt u?'', ontwijkt Mimaad de vraag. De ambtenaar: ,,Door de onderlinge vetes.'' Mimaad verkiest te zwijgen. Een Somaliër in de zaal zegt het te weten. Het onderwijs is schuld. ,,Somalische kinderen krijgen hier op een veel te laag niveau les.''

De rijksambtenaar die als spreker optreedt, constateert dat de integratie 'niet helemaal perfect verloopt.' Er moet iets gebeuren. Werk, Nederlandse les en respect voor elkanders cultuur zijn sleutelwoorden. De Somalische gemeenschap zou bovendien minder afwachtend moeten zijn. Een goede raad aan Somaliërs richting Nederlandse maatschappij: 'Laat u de kaas niet van het brood eten.'

| |